DOM POMOCY SPOŁECZNEJ- DOBRY PARTNER W LOKALNYCH DZIAŁANIACH
Projekt: Domy otwarte. Wspólne świętowanie
Obszar 3. Budowanie kultury demokratycznej i zaangażowania obywatelskiego na poziomie lokalnym (w tym kwestie związane z ochroną środowiska)
Nie ma wątpliwości, że DPS-y pełnią ważną społeczną rolę. Jednak często bywają one postrzegane jako instytucje zamknięte, anachroniczne, odosobnione. Dla organizacji poszukujących partnera do wspólnych działań domy pomocy społecznej nie są zazwyczaj pierwszym wyborem. Właśnie z takim stereotypowym postrzeganiem tych instytucji zmierzyły się realizatorki projektu „Domy Otwarte. Wspólne Świętowanie” z Fundacji Pole Dialogu.
A dlaczego „wspólne świętowanie”? Fundacja Pole Dialogu zwróciła uwagę na ważną społeczną potrzebę: w czasach niepewności, niepokoju i gwałtownych zmian bardzo pragniemy ciepła, życzliwości i pozytywnych przekazów, które nas wzmacniają i dają nam nadzieję. Stąd pomysł na „święto” i wspólne celebrowanie w gronie osób i instytucji współtworzących lokalną społeczność.
DPS-y jako instytucje partnerskie
Projekt „Domy Otwarte. Wspólne Świętowanie” proponuje spojrzenie na DPS-y jako instytucje posiadające unikalne zasoby i potencjał do wykorzystania w lokalnych działaniach. To nie tylko beneficjenci, którym trzeba pomagać w rozwiązywaniu ich problemów. To także miejsce – przestrzeń, w której odbywają się spotkania. To również kadra zaangażowanych, często przedsiębiorczych pracowników i pracowniczek, skutecznie mierzących się z codziennymi bolączkami i deficytami. To wreszcie grono podopiecznych – osób z bagażem wieloletnich doświadczeń, wiedzą, umiejętnościami, pragnieniem bycia potrzebnymi.
Uczestniczące w projekcie domy pomocy otworzyły się na lokalną współpracę. „Domy Otwarte” nawiązują do idei sąsiedzkości, bo głównym założeniem było łączenie DPS-ów z instytucjami, organizacjami pozarządowymi czy innymi lokalnymi podmiotami. (…) Zależało nam na wspieraniu DPS-ów w nawiązywaniu i wzmacnianiu lokalnych relacji – mówi Marta Zabłocka, koordynatorka projektu (źródło: Domy Otwarte – wykorzystać potencjał DPS-ów [wywiad]).
Dla lokalnej społeczności współpraca z domem pomocy to okazja do realizacji działań międzypokoleniowych, łączących różne zasoby i odmienne perspektywy. To także potencjał edukacyjny: wymiana i zdobywanie wiedzy niezbędnej do mierzenia się z wyzwaniami starzejącego się społeczeństwa – „uczenie się starości”.
Spektrum instytucji i organizacji zaangażowanych w działania z uczestniczącymi w projekcie DPS-ami było szerokie. Znalazły się tam między innymi Koła Gospodyń Wiejskich, Ochotnicza Straż Pożarna, muzeum, Starostwo Powiatu, Centrum Kultury, Młodzieżowa Rada Powiatu czy lokalne firmy.
Wspólne świętowanie
Nowatorskim pomysłem w projekcie jest wypracowywanie razem lokalnego święta – cyklicznego wydarzenia, które spaja wspólnotę i odpowiada na potrzebę pozytywnego doświadczenia. Lokalne święto to okazja do spotkań w sąsiedzkim gronie – takich, które łączą wszystkich ludzi i nikogo nie wykluczają. To bycie razem i robienie wspólnie czegoś, co daje radość i wzbogaca wiedzę o lokalnych zasobach. Dla każdej społeczności takim świętem może być coś innego: festyn, koncert, dzień otwarty, wystawa, międzypokoleniowe spotkanie czy nawet konferencja. Chodzi o to, by dzielić się zasobami i wspólnie stworzyć coś wartościowego, oraz o to, by współpraca była dobrym doświadczeniem przynoszącym korzyści wszystkim zaangażowanym stronom.
Co się wydarzyło w Karolinowie, Żyradowie i Sulejówku?
Do udziału w projekcie Fundacja Pole Dialogu zaprosiła Domy Pomocy Społecznej z Karolinowa i Żyrardowa oraz Pałac dla Seniora w Sulejówku. Mentorki Fundacji, wspólnie z podopiecznymi oraz kadrą trzech DPS-ów, przeprowadziły diagnozy potrzeb i potencjałów uczestniczących w projekcie domów oraz ich otoczenia. Przygotowano mapy, na których zaznaczono instytucje, organizacje, miejsca i innych lokalnych aktorów, z którymi można nawiązać współpracę. Fundacja pomagała domom w budowaniu relacji z potencjalnymi partnerami, a następnie koordynowała proces wypracowywania nowego lokalnego święta. We współpracy ze Stowarzyszeniem Pracownią Filmową „Cotopaxi” powstały reportaże filmowe o każdym Domu Pomocy Społecznej uczestniczącym w projekcie oraz film łączący opowieści o każdym z nich.
Doświadczenia z Norwegii
Fundacja Pole Dialogu nawiązała współpracę z organizacją Bjerkaker Learning Lab z Norwegii, wspierającą seniorki i seniorów w tym kraju. Efektem współpracy była wizyta studyjna, podczas której odwiedzono instytucje prowadzące różnorodne spotkania i zajęcia dla osób powyżej 60 roku życia. O tym, jak działają te ośrodki i jakie wsparcie mogą otrzymać osoby starsze w Norwegii, można posłuchać w dwóch dokumentach filmowych: Domy Otwarte. Wspólne Świętowanie – Majorstuen Seniorarena i Domy Otwarte. Wspólne Świętowanie – Oppsal treffsenter 60 pluss. W przeprowadzonym w ramach projektu wywiadzie ze Sturlą Bjerkakerem – osobą zarządzającą Bjerkaker Learning Lab, można przeczytać o polityce senioralnej w Norwegii i stosowanych w tym kraju rozwiązaniach systemowych skierowanych do osób starszych.
Zaproszenie do kontynuacji
W ramach projektu powstało opracowanie pt. „Domy Otwarte. Wspólne Świętowanie – publikacja zapraszająca do kontynuacji projektu”. Autorki publikacji zachęcają kolejne DPS-y do wykorzystania doświadczeń i efektów projektu w celu przeprowadzenia diagnozy i wypracowania własnego lokalnego święta. Pokazują korzyści z otwierania się domów pomocy na współpracę. Podpowiadają, jak – krok po kroku – stworzyć mapę, nawiązywać relacje i budować wspólnotę. Zachęcają do wspólnego, radosnego świętowania.
Zdaję sobie sprawę, że nie we wszystkich Domach Pomocy Społecznej dobrze się dzieje i potrzebne są też zmiany systemowe. Jednocześnie kierując się duchem naszego projektu – chcemy odwoływać się do wspomnianej sprawczości osób tworzących Domy. Łamać stereotypy. Dzielić się dobrymi wiadomościami. Tworzyć przestrzeń do włączania i tego, aby Domy Pomocy Społecznej oraz osoby z nimi związane same zabierały głos i opowiadały swoje historie – podsumowuje Marta Zabłocka.
Strona projektu: http://poledialogu.org.pl/domy-otwarte-wspolne-swietowanie/
Publikacja zapraszająca do kontynuacji projektu: https://poledialogu.org.pl/domy-otwarte-wspolne-swietowanie-publikacja-zapraszajaca-do-kontynuacji-projektu/
Starzejące się społeczeństwo – także w Norwegii (wywiad ze Sturlą Bjerkaker zamieszczony w publikacji zapraszającej, s. 58-68)
Domy Otwarte – wykorzystać potencjał DPS-ów – wywiad z Martą Zabłocką, koordynatorką projektu „Domy Otwarte. Wspólne Świętowanie”
Więcej o projekcie: https://aktywniobywatele-regionalny.org.pl/projekt/domy-otwarte-wspolne-swietowanie/
